Η χοληδόχος κύστη είναι ένα αποθηκευτικό όργανο που βρίσκεται κάτω από το ήπαρ και προσφύεται σε αυτό. Μέσα στη χοληδόχος κύστη αποθηκεύεται η χολή, υγρό που παράγεται από το ήπαρ και είναι απαραίτητο για την πέψη των τροφών.
Η δημιουργία λίθων μέσα στη χοληδόχο κύστη καλείται Χολολιθίαση και είναι μία συχνή πάθηση. Οι λίθοι που δημιουργούνται, αποτελούνται στο 75% των περιπτώσεων από χοληστερόλη και στο 25% από χολερυθρίνη. Οι λίθοι χοληστερόλης δημιουργούνται καθώς το ήπαρ εκκρίνει χολή που είναι υπερκορεσμένη σε χοληστερόλη, αλλά αυτό από μόνο του δεν είναι αρκετό. Απαιτείται η στάση της χολής, η παρουσία μικρών ψηγμάτων χολερυθρίνης που χρησιμεύουν σαν πυρήνες γύρω από τους οποίους θα γίνει η προσκόλληση της χοληστερόλης και η παρουσία των βλεννοπρωτεινών που βοηθούν στην συγκόλληση των μικρών λίθων μεταξύ τους. Όλοι οι παραπάνω παράγοντες υπάρχουν μέσα στη χοληδόχο κύστη.
Οι λίθοι χολερυθρίνης σχηματίζονται σε περιπτώσεις κίρρωσης, στάσης της χολής, ενώ σημαντικό ρόλο παίζει και η ανάπτυξη μικροβίων.
Η Χολολιθίαση μπορεί να εκδηλωθεί με 4 τρόπους:
Α. Ασυμπτωματική Χολολιθίαση.
Στην περίπτωση αυτή, η Χολολιθίαση δεν παρουσιάζει συμπτώματα και ανακαλύπτεται τυχαία στα πλαίσια ελέγχου για κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας. Στις περιπτώσεις αυτές δεν απαιτείται χειρουργική θεραπεία, παρά μόνο περιοδική παρακολούθηση με υπερηχογραφικούς ελέγχους. Η χειρουργική θεραπεία εφαρμόζεται μόνο σε:
1. μεγάλους λίθους (>2 cm), διότι εμφανίζουν συχνότερα επεισόδια οξείας χολοκυστίτιδας.
2. επασβεστωμένες χοληδόχους κύστεις, διότι συχνά συνδέονται με την εμφάνιση καρκίνου.
Β. Χρόνια Χολοκυστίτιδα (Κωλικός χοληφόρων).
Εμφανίζεται στις περιπτώσεις παροδικής απόφραξης του στομίου της χοληδόχους κύστεως από λίθο. Χαρακτηρίζεται από ένα σταθερό πόνο που μπορεί να συσχετίζεται με τα γεύματα ή και όχι, εμφανίζεται κάτω από τις δεξιές πλευρές, μπορεί να διαρκεί από λίγα λεπτά έως και μερικές ώρες και συνοδεύεται ενίοτε από ναυτία και εμέτους.
Η θεραπεία είναι η χειρουργική εκτομή της κύστεως, ενώ συντηρητικά μέσα (φάρμακα για τη διάλυση των λίθων ή λιθοτριψία) δεν έχουν επιτυχία.
Γ. Οξεία Χολοκυστίτιδα.
Πρόκειται για φλεγμονή του τοιχώματος της χοληδόχους κύστεως λόγω ενσφήνωσης λίθου στο στόμιο της χοληδόχους κύστεως. Χαρακτηρίζεται από πόνο στη δεξιά άνω κοιλία, πυρετό, ευαισθησία στην ψηλάφηση, ναυτία, έμετο και ήπιο ίκτερος ( κιτρίνισμα του δέρματος). Σε βαριές φλεγμονές μπορεί να υπάρξει διάτρηση της χοληδόχους κύστεως, ενδοκοιλιακό απόστημα, ή δημιουργία συριγγίου μεταξύ της χοληδόχου κύστεως και άλλου ενδοκοιλιακού οργάνου, καταστάσεις που απαιτούν άμεση χειρουργική παρέμβαση.
Υπάρχουν δύο τρόποι αντιμετώπισης της οξείας χολοκυστίτιδας. Ο πρώτος τρόπος περιλαμβάνει αρχικά συντηρητική θεραπεία, με ενδοφλέβια ενυδάτωση και αντιβίωση και διακοπή της σιτίσεως και σε δεύτερο χρόνο (μετά από 8 εβδομάδες περίπου) χειρουργική αντιμετώπιση, όταν και θα έχει υποχωρήσει η τοπική φλεγμονή.
Ο δεύτερος τρόπος συνίσταται σε άμεση χειρουργική επέμβαση, σε συνδυασμό με την ενδοφλέβια ενυδάτωση, αντιβίωση και διακοπή της σιτίσεως. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο δεύτερος τρόπος έχει λιγότερες διεγχειρητικές τεχνικές δυσκολίες, λιγότερη νοσηρότητα και μικρότερο ποσοστό θανάτων. Βέβαια, στην επιλογή του τρόπου θεραπείας παίζουν ρόλο και άλλοι παράγοντες, όπως η ηλικία, τα συνοδά νοσήματα και η γενικότερη κατάσταση του ασθενούς.
Δ. Ειλεός από χολόλιθο.
Πρόκειται για μία σπάνια κατάσταση, στην οποία ο χολόλιθος διαβρώνει το τοίχωμα της χοληδόχου κύστεως, περνάει στο έντερο και προκαλεί απόφραξη (ειλεό). Πρόκειται για μία βαριά κατάσταση, που έχει υψηλά ποσοστά θνητότητας στους ηλικιωμένους (20%) και απαιτεί άμεση χειρουργική επέμβαση για λύση της απόφραξης, ενώ η αντιμετώπιση του προβλήματος της χοληδόχου κύστεως αντιμετωπίζεται σε δεύτερο χρόνο με μελλοντική χειρουργική επέμβαση.
Η θεραπεία της χολολιθίασης είναι πλέον καθαρά λαπαροσκοπική. Η ανοικτή χολοκυστεκτομή έχει θέση μόνο σε περίπτωση αποτυχίας της λαπαροσκοπικής προσέγγισης, ή σε περίπτωση που η κατάσταση του ασθενούς δεν επιτρέπει λαπαροσκοπική προσέγγιση (π.χ. σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα που απαγορεύουν την εμφύσηση αέρα μέσα στην κοιλιά). Στην λαπαροσκοπική προσέγγιση, η χολοκυστεκτομή λαμβάνει χώρα μέσα από 3-4 οπές στην άνω κοιλία, που έχει σαν αποτέλεσμα πολύ λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο, ταχύτερη κινητοποίηση του ασθενούς, γρηγορότερη σίτιση και εξίσου ταχεία επαναφορά του ασθενούς στην φυσιολογική του καθημερινότητα.
